Toen en nu: Huize Groenestein
De Groenesteinflat aan de Haagse Loosduinseweg lijkt in niets op het gelijknamige, katholieke kindergesticht dat ooit op deze plek stond. Al zijn er heel wat Hagenaars die zich het tehuis nog kunnen herinneren. En dat zijn helaas niet altijd de beste herinneringen. Staedion ging op zoek naar het verhaal van Huize Groenestein.
Rond 1850 stond er in het Haagse centrum een katholiek kindertehuis. Omdat er steeds meer kinderen opgevangen moesten worden werd het te klein en keek men uit naar een ander pand voor de kinderen. Dat werd de voormalige buitenplaats Groenestein aan de Loosduinseweg. Een weldoenster schonk in 1878 een groot bedrag zodat het pand en een stuk land ernaast gekocht kon worden. De buitenplaats werd verfraaid met een linkervleugel en een grote kapel. Het pand werd vernoemd naar de weldoenster Schiefbaan-Hovius, maar in de volksmond noemden men het al snel Huize Groenestein.
Behoeftige kinderen
Groenestein was een gesticht voor ‘onverzorgde en behoeftige kinderen’. Dit waren kinderen die niet meer thuis konden wonen door bijvoorbeeld ziekte van de moeder of moeilijk opvoedbare kinderen die in aanraking met justitie waren gekomen. Het pand bood ruimte voor 600 kinderen, die vanaf 10 jaar strikt gescheiden leefden: de meisjes in de linkervleugel, de jongens in de rechter.
De trappenhal van Groenestein
Wrede opvoedmethodes
Hoe fraai het pand na de verbouwingen van buiten en binnen er ook uitzag, de praktijken die er plaatsvonden waren niet mooi. Er kwamen talloze verhalen van opsluiting en wrede opvoedmethodes naar buiten. Hierdoor kreeg het gesticht een berucht imago. Als je als kind thuis ongehoorzaam was, hoefden ouders alleen maar te zeggen: “Hou daar eens mee op, anders ga je naar Groenenstein!” Dat was genoeg om kinderen te doen huiveren en zich braaf te gedragen. Overigens zijn er ook verhalen van voormalige bewoners die de tijd op Groenestein minder heftig hebben ervaren.
De broeders van Groenestein tijdens het 50-jarig jublieum van het gesticht.
Sloop
Een heel lang leven was het gebouw uiteindelijk niet beschoren. In 1968 brak er eerst een brand uit waardoor de zolderetage en een zijvleugel werden verwoest. Maar 90 jaar stond het gebouw aan de Loosduinseweg. In 1971 bleek het pand ‘economisch onbewoonbaar’ en werd het gesloopt. Het duurde lang voordat er iets nieuws kwam. In 1987 werd er een flat gebouwd die dezelfde naam kreeg als het gesticht: Groenestein. Het gebouw werd in 1988 verfraaid met het kunstwerk ‘Man en vrouw op zuilen’ van Bertha Holslag.
De sloop in 1971
Groenesteinflat met de beelden van Bertha Holslag.
Beelden: Collectie Gerard van der Swaluwe, Haags Gemeente Archief
